Trường Đại học Khoa học tự nhiên, ĐHQG-HCM có nhiều lợi thế khi triển khai thực hiện Nghị quyết 36-NQ/TW của Bộ Chính trị

Vào ngày 23/11/2023, chi bộ khoa Sinh học – Công nghệ Sinh học đã tổ chức buổi sinh hoạt chuyên đề “Xu hướng phát triển Công nghệ Sinh học trong thời gian tới và vấn đề đặt ra đối với trường đại học để triển khai Nghị quyết 36-NQ/TW của Bộ Chính trị” do GS.TS. Trần Linh Thước (nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Hiệu trưởng nhà trường) trình bày. Buổi sinh hoạt có sự tham dự của PGS.TS. Trần Lê Quan (Phó Bí thư đảng ủy, Hiệu trưởng nhà trường) cùng các đảng viên chi bộ, các giảng viên và nhà khoa học của khoa Sinh học – Công nghệ Sinh học.

Thị trường Công nghệ sinh học toàn cầu tăng trưởng rất nhanh

Công nghệ sinh học (CNSH) được xem là một trong những lĩnh vực năng động và có tốc độ đổi mới nhanh nhất trên thế giới. Công nghệ sinh học sẽ làm thay đổi các ngành chăm sóc sức khỏe, công nghiệp, nông nghiệp, năng lượng và môi trường bền vững. Thị trường CNSH toàn cầu ước tính trị giá 859,94 tỷ USD vào năm 2022 và dự kiến ​​sẽ đạt giá trị khoảng 1.683,52 tỷ USD vào năm 2030. CNSH sẽ tăng trưởng với tốc độ tăng trưởng kép/năm (CAGR) 8,7% từ 2023 đến 2030. Có được sự tăng trưởng nhanh như trên là do ngày càng có nhiều công ty công nghệ sinh học được thành lập với những sản phẩm, dịch vụ, công nghệ đột phá phục vụ nhu cầu của xã hội.

Phân tích từ 4351 công ty start-up và scale-up lĩnh vực CNSH trên thế giới cho thấy top 10 xu hướng phát triển CNSH là:

1. CNSH kết hợp với trí tuệ nhân tạo

2. CNSH kết hợp với dữ liệu lớn

3. Chỉnh sửa gene

4. Y học chính xác

5. Giải trình tự thế hệ mới

6. Sản xuất sinh học

7. In sinh học

8. Sinh học tổng hợp

9. CNSH kết hợp với mạch vi lỏng

10. Kỹ nghệ mô

Vai trò của trường đại học trong việc thực hiện Nghị quyết 36-NQ/TW của Bộ Chính trị

Nghị quyết 36-NQ/TW ngày 30/01/2023 của Bộ Chính trị về phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học phục vụ phát triển bền vững đất nước trong tình hình mới đã đặt ra mục tiêu tổng quát là:

1. Đưa nước ta trở thành quốc gia có nền công nghệ sinh học phát triển trên thế giới

2. Nước ta trở thành trung tâm sản xuất và dịch vụ thông minh về công nghệ sinh học, thuộc nhóm dẫn đầu khu vực châu Á

3. Ngành công nghiệp sinh học trở thành ngành kinh tế - kỹ thuật quan trọng, đóng góp tích cực vào GDP cả nước.

Để thực hiện mục tiêu trên, có một số nhiệm vụ được đưa ra như:

(1) Thống nhất nhận thức về phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học trong tình hình mới.

 (2) Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện pháp luật, cơ chế, chính sách phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học

 (3) Tập trung phát triển, ứng dụng hiệu quả công nghệ sinh học trong sản xuất và đời sống; phát triển công nghiệp sinh học thành ngành kinh tế - kỹ thuật quan trọng phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

 (4) Xây dựng nguồn nhân lực công nghệ sinh học, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất đáp ứng yêu cầu nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học.

 (5) Đẩy mạnh hợp tác quốc tế về công nghệ sinh học.

Trong đó, trường đại học là có thể tham gia thực hiện một số giải pháp như: hỗ trợ doanh nghiệp công nghệ sinh học nâng cao năng lực tiếp cận công nghệ mới; nghiên cứu sản xuất sản phẩm công nghệ sinh học quy mô công nghiệp; xây dựng thương hiệu, thương mại hóa sản phẩm; khai thác và sử dụng hiệu quả các phát minh, sáng chế công nghệ sinh học có giá trị cao của thế giới, ứng dụng vào tình hình thực tế ở nước ta; nâng cao năng lực nghiên cứu làm chủ công nghệ lõi, phát triển sản phẩm công nghệ sinh học mà Việt Nam có lợi thế; tham gia ươm tạo doanh nghiệp khoa học – công nghệ,…

Triển khai Nghị quyết 36-NQ/TW của trường Đại học Khoa học tự nhiên, ĐHQG-HCM sẽ có nhiều lợi thế nhưng cũng nhiều thách thức

Trường Đại học Khoa học tự nhiên, ĐHQG-HCM là trường đại học đào tạo khoa học cơ bản và khoa học công nghệ ứng dụng đa ngành nên rất thuận lợi để đẩy mạnh các nghiên cứu ứng dụng liên ngành với công nghệ sinh học (CNSH kết hợp với Công nghệ thông tin, toán, lý, hóa, vật liệu, điện tử,…). Đặc biệt, tại trường có các nhóm nghiên cứu có thể nghiên cứu, làm chủ, ứng dụng các công nghệ cốt lõi của CNSH và phù hợp với xu hướng phát triển CNSH trên thế giới hiện nay. Bên cạnh đó, các trung tâm đổi mới sáng tạo đang dần được hình thành tại thành phố Hồ Chí Minh và Đại học quốc gia thành phố Hồ Chí Minh sẽ tạo động lực cho các doanh nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực CNSH phát triển và mạnh dạn thử nghiệm những công nghệ mới.

Tuy nhiên, hiện nay, không chỉ tại trường Đại học Khoa học tự nhiên, mà còn ở các đơn vị công lập khác, vẫn còn các rào cản về mặt pháp lý gây cản trở các đơn vị thành lập doanh nghiệp khoa học công nghệ spin-off. Ngoài ra, việc thử nghiệm các giải pháp công nghệ mới liên ngành còn gặp khó bởi nhiều bộ quản lý. Chính phủ cần quan tâm chỉ đạo quyết liệt để có thể gỡ bỏ những rào cản pháp lý hoặc đề ra những cơ chế, chính sách đặc thù để thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo, chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực CNSH, đặc biệt là tại các trường đại học.

Để có thể thực hiện Nghị quyết 36-NQ/TW của Bộ Chính trị, chi bộ khoa Sinh học – Công nghệ Sinh học, đảng bộ Trường Đại học Khoa học tự nhiên cần đề ra chương trình hành động cụ thể, quyết tâm thực hiện đồng bộ các giải pháp, phát huy lợi thế là thành viên của ĐHQG-HCM, đưa nhiệm vụ thành lập và phát triển các doanh nghiệp khoa học công nghệ vào chiến lược phát triển của trường. Bên cạnh đó, cán bộ, giảng viên, nhà khoa học cần trang bị cho mình kiến thức về khởi nghiệp, tinh thần doanh nhân, cũng như mạnh dạn đề xuất thành lập doanh nghiệp dựa trên các thành quả nghiên cứu của mình.