Việt Nam hiện là nước cung cấp tôm đứng thứ hai thế giới với giá trị xuất khẩu chiếm 13 – 14% tổng giá trị xuất khẩu tôm toàn thế giới, ước tính thu về 3,5 – 4 tỷ USD. Tuy nhiên, ngành nuôi tôm hiện nay đang phải đối mặt với nhiều khó khăn trong đó có dịch bệnh. Hoại tử gan tụy cấp (AHPND) là dịch bệnh đặc biệt nghiêm trọng trên tôm.
Hoại tử gan tụy cấp (AHPND) lần đầu được phát hiện tại Trung Quốc vào năm 2009, ngay sau đó lan sang Việt Nam năm 2010. Đặc điểm của bệnh là lây lan nhanh và gây chết rất nhanh trên diện rộng, tỷ lệ chết lên đến 100% chỉ sau 3 – 5 ngày nhiễm bệnh. Do đó, bệnh đã gây thiệt hại lớn cho ngành thủy sản trong khu vực nói chung và tại Việt Nam nói riêng. Nguyên nhân gây bệnh được xác định do chủng Vibrio parahaemolyticus mang plasmid mã hóa cho hai độc tố ToxA và ToxB. Từ những hiểu biết về bệnh, những phương pháp phát hiện bệnh đã được đưa ra. Tuy vậy, các phương pháp hiện có chưa đáp ứng được nhu cầu phát hiện nhanh và tại thực địa để xử lý kịp thời, ngăn bênh lây lan để giảm thiệt hại. Que thử miễn dịch với đặc điểm nhanh và tiện lợi là phương pháp tiềm năng để giải quyết vấn đề còn tồn động. Mặc dù vậy, vẫn chưa có sản phẩm que thử thương mại ở Việt Nam và trên thế giới phát hiện AHPND.
Với nhu cầu cấp thiết như trên, chúng tôi tiến hành các nghiên cứu với mục tiêu “Tạo và đánh giá kháng thể đa dòng kháng hai độc tố của vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus gây bệnh hoại tử gan tụy cấp trên tôm”. Đây chính là nguồn nguyên liệu cho các thử nghiệm phát triển que thử miễn dịch phát hiện AHPND. Trong nghiên cứu này, chúng tôi tiến hành chuẩn bị kháng nguyên bằng cách tạo độc tố tái tổ hợp ToxA và ToxB. Sau đó, gây đáp ứng miễn dịch trên thỏ với hai độc tố tái tổ hợp. Kháng thể tạo ra sẽ được tiến hành các đánh giá miễn dịch như hiệu giá kháng thể, độ đặc hiệu, ngưỡng phát hiện độc tố bằng các phương pháp như ELISA, Western blot, và Dot blot.
Thông tin công bố:
Bài báo 1: Khai-Hoan Nguyen-Phuoc, Ngoc-Diem Duong, Thach Van Phan, Kim-Yen Thi Do, Nguyet-Thu Thi Nguyen, Thuoc Linh Tran, Hieu Tran-Van. Generation and evaluation of polyclonal antibodies specific for ToxA from Vibrio parahaemolyticus causing Acute Hepato Pancreatic Necrosis Disease (AHPND) in shrimp. Molecular Biology Research Communications. https://mbrc.shirazu.ac.ir/article_5945.html
Bài báo 2: Ngoc-Diem Duong, Khai-Hoan Nguyen-Phuoc, Kim-Yen Thi Do, Nguyet-Thu Thi Nguyen, Thuoc Linh Tran, Hieu Tran-Van. Production of polyclonal antibody against the recombinant PirBvp protein of Vibrio parahaemolyticus. Journal of Genetic Engineering and Biotechnology. https://jgeb.springeropen.com/articles/10.1186/s43141-021-00172-9